Εμβόλια και «αντιεμβολιαστικό κίνημα»

Αρθρο, με αφορμή την Παγκόσμια Βδομάδα Εμβολιασμού (24 - 30 Απρίλη 2016)
Τα εμβόλια αποτελούν την αποτελεσματικότερη πρόληψη και προστασία από πολλά μολυσματικά/λοιμώδη νοσήματα.
Στην εποχή μας αποτελούν...

αποδεδειγμένα ένα επιστημονικό επίτευγμα για τη δημόσια υγεία. Ο εμβολιασμός αναμφισβήτητα έχει βελτιώσει την ποιότητα ζωής, μειώνοντας κατακόρυφα την παιδική νοσηρότητα και θνησιμότητα, αφού πολλά μεταδοτικά νοσήματα περιορίστηκαν σε μεγάλο βαθμό ή εξαφανίστηκαν.

Τα τελευταία όμως χρόνια - σύμφωνα με τον ΠΟΥ - παρατηρείται παγκοσμίως αύξηση του αριθμού των ανεμβολίαστων παιδιών. Εκτιμά ότι 1 στα 5 παιδιά δεν κάνει εμβόλια, ενώ 1,5 εκ. παιδιά κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους από ασθένειες που θα είχαν προληφθεί εάν είχαν εμβολιαστεί. Επίσης, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Σεπτέμβρης 2013 - Οκτώβρης 2014) αναφέρει 4.735 θανάτους από τους οποίους το 43% αφορούσε βρέφη κάτω των 12 μηνών όπου το 95% δεν είχαν εμβολιαστεί.

Η μετακίνηση της χρηματοδότησης των εμβολίων από το κράτος στα ασφαλιστικά ταμεία, τα έσοδα των οποίων προέρχονται κυρίως από τους εργαζόμενους, δείχνει την κατεύθυνση να περιοριστεί η κρατική ευθύνη για τους εμβολιασμούς

Για το «αντιεμβολιαστικό κίνημα»

Τα τελευταία χρόνια, εντάθηκε το φαινόμενο της αμφισβήτησης της χρησιμότητας των εμβολίων που εξελίχθηκε κατά διαστήματα σε δημόσια αντιπαράθεση στη βάση υπέρ ή κατά των εμβολίων. Η αμφισβήτηση της χρησιμότητας και της αποτελεσματικότητας των εμβολίων έχει ξεκινήσει εδώ και πολλές δεκαετίες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Ελαβε διαστάσεις το 1998, όταν δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό αποτέλεσμα έρευνας - η οποία τελικά αποσύρθηκε - που συσχέτιζε το εμβόλιο κατά της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς με αυξημένη επίπτωση αυτισμού, καθώς και την περίοδο της επιδημίας από τον ιό της γρίπης Η1Ν1, με οξύτατη αντιπαράθεση ανάμεσα σε επιστήμονες, αλλά και εντός των ευρωπαϊκών οργανισμών που σχετίζονται με την πολιτική στην Υγεία.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ένα στα πέντε παιδιά δεν κάνει εμβόλια, ενώ 1,5 εκ. παιδιά κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους από ασθένειες που θα είχαν προληφθεί αν είχαν εμβολιαστεί

Η δημόσια αυτή αντιπαράθεση, σε συνδυασμό με τα βάσιμα ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου που μπήκε «εσπευσμένα» στην κυκλοφορία, για να προφυλάξει από μία υποτιθέμενη πανδημία που δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ, τροφοδότησε επιφυλάξεις σε σημαντικό μέρος του πληθυσμού, συνέβαλε να βρουν έδαφος λαθεμένα έως και επικίνδυνα κριτήρια σχετικά με τη χρησιμότητα των εμβολίων.
Ως ΚΚΕ είμαστε υπέρ της αξιοποίησης κάθε επιστημονικού επιτεύγματος που βοηθάει στην πρόληψη προβλημάτων της υγείας του λαού όπως είναι και τα εμβόλια. Ο εμβολιασμός έχει σώσει περισσότερες ζωές από κάθε άλλη παρέμβαση στο επίπεδο της δημόσιας υγείας. Από αυτήν τη θέση «αρχής», απορρίπτουμε τις απόψεις του λεγόμενου «αντιεμβολιαστικού κινήματος».
Επίσης, από θέση «αρχής» δεν υποτιμούμε τους κινδύνους από τη στιγμή που τα εμβόλια αποτελούν πεδίο κερδοφορίας για την καπιταλιστική φαρμακοβιομηχανία που τα παράγει. Κίνδυνοι είτε από τη χρησιμοποίησή τους, όταν δεν έχουν τηρηθεί όλοι οι κανόνες που θα διασφαλίζουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους, είτε από τη δυσκολία των λαϊκών στρωμάτων να αξιοποιήσουν τα εμβόλια για οικονομικούς λόγους, ελλιπούς ενημέρωσης κ.λπ. (με διαφοροποίηση από κράτος σε κράτος αλλά και ανάμεσα στον πληθυσμό ενός κράτους).

Το «αντιεμβολιαστικό κίνημα» στην Ελλάδα

Το «αντιεμβολιαστικό κίνημα» έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και στη χώρα μας. Εχει επιδράσει ώστε να διαμορφώνεται ολοένα και περισσότερο μία επιφυλακτική στάση για τα εμβόλια, τόσο για την αναγκαιότητά τους και την προσφορά τους στη δημόσια υγεία, όσο και για την ασφάλειά τους και οδηγεί τους γονείς σε προβληματισμό για τον αν θα πρέπει ή όχι να εμβολιάσουν τα παιδιά τους.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, σε έρευνα που έγινε, το 55% των ερωτηθέντων γονιών δήλωσε ότι δεν έχει καμία ενημέρωση για την αναγκαιότητα των εμβολιασμών, ενώ το 40% δήλωσε ότι ενημερώνονται από το Internet. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα της Παιδιατρικής Εταιρίας το 2014, το 11% των παιδιάτρων έχει αντίρρηση να εμβολιάσει τα παιδιά του για MMR, HPV και με το εμβόλιο κατά της γρίπης. Οι αναχρονιστικές και επικίνδυνες αυτές απόψεις θα αναπαράγονται και θα ενισχύονται ολοένα και περισσότερο όσο η ενημέρωση παραμένει ατομική υπόθεση στο έδαφος της έλλειψης υπεύθυνης, συστηματικής και κεντρικά σχεδιασμένης ενημέρωσης από το κράτος.

Ο εμβολιασμός στα παιδιά και τους εφήβους

Επιφυλακτικοί είναι ένας στους τρεις γονείς σε σχέση με τον εμβολιασμό, σύμφωνα με έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, ενώ το ποσοστό των επιφυλακτικών γονέων αυξήθηκε από 20% το 2006 σε πάνω από 30% το 2012.
Το 2012 εμβολιάστηκε το 83% των παιδιών, με το αναγκαίο ποσοστό για την εξάλειψη π.χ. της ιλαράς από τη χώρα να είναι στο 95%. Αν μειωθεί περαιτέρω το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης θα επανέλθει ο κίνδυνος εμφάνισης ξεχασμένων ασθενειών. Αρκεί μόνο να σκεφτούμε, πως, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο έχουν μειωθεί και εξαφανιστεί ασθένειες λόγω της ανακάλυψης των εμβολίων, στην Αφρική χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους γιατί δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα εμβόλια.
Το εμβόλιο κατά του ιού HPV, ο οποίος προκαλεί καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, από τις μέχρι τώρα έρευνες, έχει αποδειχτεί ότι προστατεύει τις γυναίκες σε ποσοστό 96% - 100% από προκαρκινικές αλλοιώσεις. Η Εθνική Επιτροπή εμβολιασμών συνιστά να εμβολιάζονται τα κορίτσια από 11 έως 26 χρόνων. Η εμβολιαστική κάλυψη στη χώρα μας εναντίον του ιού HPV έφθασε στο 43% το 2015, ποσοστό χαμηλότερο από άλλες χώρες, όμως είναι σημαντικό σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Ο εμβολιασμός στους ενήλικες

Πολλοί ενήλικες δεν γνωρίζουν ότι ο εμβολιασμός για την πρόληψη πολλών επικίνδυνων ασθενειών δεν σταματά στην παιδική ηλικία, αλλά συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή.
Τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, για παράδειγμα με το αντιγριπικό εμβόλιο, έχουν δήθεν προκαλέσει την ανησυχία της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση σκόπιμα ρίχνει την ευθύνη στους ασθενείς που δεν εμβολιάζονται. Θέλει να συσκοτίσει τις δικές της τεράστιες ευθύνες για τις ελλείψεις σε ενημέρωση, προσωπικό, αλλά και σε δημόσιες υποδομές. Πολύ μεγαλύτερη ευθύνη έχει η κυβέρνηση για τον εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων, όταν μάλιστα ασθενείς οι οποίοι «καταλήγουν», φαίνεται είτε να καθυστέρησαν να πάνε στο γιατρό λόγω οικονομικών δυσκολιών, είτε λόγω των ανεπαρκέστατων δομών ΠΦΥ. Η σοβαρή έλλειψη έως και ανυπαρξία δημόσιων υποδομών στις απομακρυσμένες περιοχές, στα ακριτικά νησιά βάζει εμπόδια στους εμβολιασμούς, διότι απαιτείται η μετακίνηση πολύ μακριά από τον τόπο κατοικίας.
Πρέπει να είναι ευθύνη του κράτους η δωρεάν εμβολιαστική κάλυψη σε δημόσιες δομές όχι μόνο των ευπαθών ομάδων, αλλά όλου του λαού. Εξασφάλιση εξοπλισμένων κινητών μονάδων, με επαρκή ποσότητα όλων των εμβολίων, με το απαραίτητο υγειονομικό προσωπικό, ώστε να εξασφαλιστεί ο έγκαιρος και πλήρης εμβολιασμός ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές και τα ακριτικά νησιά.

Ο εμβολιασμός στους υγειονομικούς

Οι υγειονομικοί πρέπει να εμβολιάζονται συστηματικά, διότι προστατεύουν τόσο τους ίδιους και τις οικογένειές τους, όσο και τους ασθενείς. Εργάζονται όμως σε ιδιαίτερα εξαντλητικές συνθήκες, χωρίς την κατάλληλη επίσημη επιστημονική ενημέρωση και σχεδιασμό από την πλευρά του κράτους και έτσι παραβλέπουν τη σημασία του εμβολιασμού ή καθίστανται επιφυλακτικοί απέναντι στη χρησιμότητα του εμβολιασμού.
Δεν μπορεί, όμως, να είναι ευθύνη των εργαζομένων, ο εμβολιασμός για επαγγελματικές ασθένειες, πόσο μάλλον να μην υλοποιείται από τις αντίστοιχες υπηρεσίες του νοσοκομείου στο οποίο εργάζονται. Αυτή η πλευρά, ωστόσο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ελάχιστη έως ανύπαρκτη στελέχωση των νοσοκομείων με γιατρούς Εργασίας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει τόσο καταγραφή όσο και παρακολούθηση της υγείας των εργαζομένων.
Δεν μπορεί να υπάρξει, επομένως, πρόληψη της υγείας των υγειονομικών με συστηματικό εμβολιασμό όσο δεν υπάρχει σχεδιασμός και έγκαιρη ενημέρωση με ευθύνη αποκλειστικά από το κράτος που θα υλοποιεί προγράμματα εμβολιασμού δωρεάν στους επαγγελματίες Υγείας έγκαιρα και θα πραγματοποιούνται στο νοσοκομείο που εργάζονται.

Ειδικές ομάδες πληθυσμού

Οι μεγάλες προσφυγικές ροές που παρατηρούνται τους τελευταίους μήνες στη χώρα μας, που προέρχονται από χώρες (Αφγανιστάν, Πακιστάν, η Συρία λόγω πολέμου) με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη για μια σειρά ασθένειες, καθώς και οι τραγικές συνθήκες μετακίνησης, διάσωσης και εγκατάστασης, εγκυμονούν κινδύνους για την εξάπλωση νέων και επανεμφάνιση ξεχασμένων ασθενειών.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, πάνω από 500.000 παιδιά που προέρχονται από τη Συρία έχουν μείνει ανεμβολίαστα με το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας τα τελευταία 3 χρόνια που μαίνεται ο πόλεμος. Ηδη στη χώρα μας, έχουν καταγραφεί ορισμένα κρούσματα ηπατίτιδας δεδομένων και των συνθηκών στις οποίες ζουν.
Η αντιμετώπιση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού που προέρχονται από τις χώρες αυτές εμποδίζεται αφού υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις σε εμβόλια, υποδομές και στελέχωση των δημόσιων μονάδων Υγείας και ιδιαίτερα στο πρωτοβάθμιο επίπεδο. Η λήψη προληπτικών μέτρων αποκλειστικά με ευθύνη του κράτους είναι αναγκαία για να μην διαταραχθεί η δημόσια υγεία.
Αντίστοιχα χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη παρατηρείται σε οικογένειες τσιγγάνων, ιδιαίτερα στα επαναληπτικά εμβόλια των παιδιών ή τα εμβολιάζουν σε μεγαλύτερες ηλικίες από τις προβλεπόμενες οδηγίες, ενώ η πλειοψηφία δεν γνωρίζει την ωφελιμότητα που παρέχουν τα εμβόλια στην πρόληψη θανατηφόρων ασθενειών. Ενα ακόμα στοιχείο που επιδεινώνει την κατάσταση είναι ότι οι δομές του ΠΙΚΠΑ που κάλυπταν υπηρεσίες εμβολιασμού για τους Ρομά έκλεισαν.
Απαιτείται η συστηματική ενημέρωση, προγραμματισμός εξορμήσεων με υλικά από εξειδικευμένους επιστήμονες γιατρούς, νοσηλευτές, επισκέπτες Υγείας, μέσα στους οικισμούς τους, που θα καλλιεργούν τη χρησιμότητα των εμβολίων και πώς μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της υγείας. Προγραμματισμός με ευθύνη του κράτους για την δωρεάν εμβολιαστική τους κάλυψη. Να υπάρχει κινητή μονάδα εμβολιασμού κοντά ή μέσα στους οικισμούς τους.
Τι πραγματικά εμποδίζει τον απρόσκοπτο, ασφαλή και καθολικό εμβολιασμό;

Τα επιχειρήματα του «αντιεμβολιαστικού κινήματος»

Η επιχειρηματολογία του «κινήματος» στηρίζεται στο ότι τα εμβόλια έχουν κάποιες παρενέργειες που μπορεί να επιφέρουν βλάβες στην υγεία. Εχει αποδειχτεί ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων είναι συνήθως ήπιες και παροδικές, ενώ οι επιπλοκές των νοσημάτων είναι σοβαρότατες και συχνά θανατηφόρες (π.χ. εγκεφαλίτιδα, παράλυση, τύφλωση, βαριά πνευμονία, μυοκαρδίτιδα και σήψη). Οι οπαδοί του υποστηρίζουν επίσης πως τα εμβόλια υπερφορτώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων και κυρίως των βρεφών. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι δεν υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις γι' αυτό.
Ισχυρίζονται, επίσης, ότι το περιεχόμενο των εμβολίων σε συστατικά (έκδοχα) ευθύνεται για την εμφάνιση νοσημάτων όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο καρκίνος, τα αυτοάνοσα νοσήματα, ο αυτισμός, το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου κ.ά. Δεν έχει αποδειχθεί αιτιώδης σχέση μεταξύ των εμβολίων και των εκδόχων που αυτά περιέχουν με καμία από τις προαναφερόμενες νόσους.
Στα επιχειρήματά τους εντάσσεται και η άποψη πως πολλά νοσήματα αποτελούν παρελθόν άρα δεν υπάρχει λόγος εμβολιασμού. Για να πούμε ότι μια ασθένεια εκριζώθηκε θα πρέπει ο λοιμογόνος παράγοντας που την προκαλεί να σταματήσει να κυκλοφορεί σε ολόκληρο τον πλανήτη, όπως έγινε π.χ. με τον ιό της ευλογιάς για την αντιμετώπιση του οποίου έγινε το πρώτο εμβόλιο στην Ιστορία και τελικά εξαλείφθηκε το 1979 από τη Γη. Φαίνεται, μάλιστα, πως όπου λιγόστεψαν οι εμβολιασμοί όχι μόνο επανήλθαν ασθένειες του παρελθόντος αλλά αυξήθηκαν και τα κρούσματα από αυτές. Το 2013 καταγράφηκαν 31.685 κρούσματα ιλαράς στην Ευρώπη αυξημένα κατά 348% σε σύγκριση με το 2007.

Η έρευνα, η παραγωγή και η διάθεση των εμβολίων

Ενα από τα επιχειρήματα του «αντιεμβολιαστικού κινήματος» είναι ότι πίσω από τη «διαφήμιση» για τα εμβόλια κρύβονται οι φαρμακοβιομηχανίες που στοχεύουν να διασφαλίσουν υψηλή κερδοφορία από την πώλησή τους.
Είναι αλήθεια ότι το κίνητρο της έρευνας, της παραγωγής και της διακίνησης των εμβολίων, όπως και των φαρμάκων, από την καπιταλιστική φαρμακοβιομηχανία είναι το κέρδος. Αυτό καθορίζει εάν και πότε θα γίνει έρευνα για κάποιο εμβόλιο εάν και πότε αφού ανακαλυφθεί θα μπει στη διαδικασία της παραγωγής και σε ποιες περιοχές του πλανήτη θα διακινηθεί - πωληθεί. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει και το ενδεχόμενο φάρμακα και εμβόλια να μην παράγονται έγκαιρα, να παρασκευάζονται αλλά να μένουν αδιάθετα, γιατί η αντιμετώπιση ασθενειών δεν αποτελεί προτεραιότητα του κεφαλαίου και των αστικών κρατών, ακόμα και να κατασκευάζονται παρτίδες με επικίνδυνες παρενέργειες που δεν αποσύρονται έγκαιρα.
Υπενθυμίζουμε την περίπτωση της επιδημίας από τον ιό «Εμπολα», που ενώ ο ιός ήταν πλήρως γνωστός στους επιστήμονες για τη δομή του, την προέλευσή του, τη μετάδοσή του, την επικινδυνότητά του κ.λπ. κοντά μισό αιώνα, η φαρμακοβιομηχανία, ενώ ερευνά την παραγωγή φαρμάκων εξατομικευμένων για κάθε ασθενή, «δεν κατόρθωσε» (;) να κατασκευάσει εμβόλια ή φάρμακα για το συγκεκριμένο ιό. Μόλις η κατάσταση πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις και μπήκαν σε κίνδυνο οι άμεσες ξένες επενδύσεις μονοπωλιακών ομίλων στα κράτη της Δυτικής Αφρικής, τα μονοπώλια της φαρμακοβιομηχανίας «θυμήθηκαν» ότι υπάρχουν κάποια φάρμακα και εμβόλια σε «πειραματικό στάδιο». Προφανώς, μυρίστηκαν τη διαμόρφωση επικερδών αγορών για την προώθηση των εμπορευμάτων τους, φαρμάκων και εμβολίων.
Ομως και πίσω από τις «εναλλακτικές θεραπείες» που διαφημίζονται από το «αντιεμβολιαστικό κίνημα» δεν κρύβονται επιχειρηματικοί όμιλοι παραγωγής «εναλλακτικών φαρμάκων και θεραπειών»; Το γεγονός αυτό ασφαλώς και δεν πρέπει να σημαίνει απόρριψη τέτοιων μεθόδων και τρόπων θεραπείας, όταν αποδεδειγμένα είναι ωφέλιμες, ασφαλείς και αποτελεσματικές, επειδή και αυτές αποτελούν πεδίο κερδοσκοπίας σε βάρος του λαού.
Ενα άλλο ζήτημα που συνδέεται με τη δράση της φαρμακοβιομηχανίας είναι οι ελλείψεις σε εμβόλια. Για παράδειγμα, το προηγούμενο διάστημα στο νομό Λάρισας, οι ελλείψεις σε εμβόλια είχαν ως αποτέλεσμα να σταματήσει η διεξαγωγή προγραμμάτων εμβολιασμού, αφήνοντας 4.000 παιδιά ανεμβολίαστα, ενώ παρόμοια προβλήματα καταγράφηκαν και σε άλλες περιοχές.
Η απάντηση, που έδωσε ο υπ. Υγείας σε σχετική Ερώτηση του Κόμματος στη Βουλή, ήταν πως οι ελλείψεις οφείλονται στην περιορισμένη διάθεση των εμβολίων από την εταιρεία που τα παράγει. Αυτό είναι άλλη μια απόδειξη ότι η κερδοφορία των φαρμακοβιομηχάνων στον καπιταλισμό είναι υπεράνω της κάλυψης των λαϊκών αναγκών.
Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι την περίοδο της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα οι φαρμακοβιομηχανίες αυστηροποίησαν τους όρους εφοδιασμού με φάρμακα και εμβόλια, προκειμένου να εξουδετερώσουν τις πιθανότητες να μην πληρωθούν για τα εμπορεύματά τους. Ετσι, διέθεταν μικρότερες ποσότητες, με αυξημένη ή και πλήρη προκαταβολή των πληρωμών, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιαστούν τα φαινόμενα των ελλείψεων.
Οσο τα εμβόλια αποτελούν ιδιοκτησία των φαρμακευτικών ομίλων τόσο θα υπάρχουν ελλείψεις στον εφοδιασμό και στη διακίνησή τους, προβληματισμός για πλήρη ασφάλεια απ' αυτά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την προστασία της υγείας και την πρόληψη των παιδιών από θανατηφόρες ασθένειες.
Οι επιπτώσεις στην υγεία του λαού από την ανάπτυξη που έχει ως μοναδικό κριτήριο το κέρδος φανερώνονται και από την κατάσταση εμβολιασμού που υπάρχει σήμερα στην καπιταλιστική Ρωσία. Ασθένειες όπως η φυματίωση, η διφθερίτιδα που την περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης είχαν περιοριστεί, ακόμα και εξαφανιστεί, σήμερα αναβιώνουν. Η αναστολή κυκλοφορίας ορισμένων εμβολίων όπως αυτό της διφθερίτιδας, οδήγησαν στο θάνατο χιλιάδες ανθρώπους. Από το 1991 έως το 1998 υπήρξαν 200.000 περιπτώσεις διφθερίτιδας με 5.000 θανάτους, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ερυθρού Σταυρού.

Το κόστος

Τα εμβόλια που είναι ενταγμένα στο Εθνικό πρόγραμμα Εμβολιασμού είναι δωρεάν για όλους. Δηλαδή, οι ασφαλισμένοι και οι ανασφάλιστοι δεν πληρώνουν συμμετοχή για την αγορά τους. Από αυτά, το εμβόλιο κατά της γρίπης (5 ευρώ) και του πνευμονιόκοκκου (55 ευρώ) πληρώνονται από τους ασθενείς, όταν δεν υπάγονται στις ομάδες «υψηλού κινδύνου» ή δεν πληρούν τα ηλικιακά όρια χωρίς άλλα κριτήρια (60 χρόνων). Επίσης, το εμβόλιο κατά του «Ρότα ιού», ενώ αρχικά ήταν με μηδενική συμμετοχή, στη συνέχεια μπήκε συμμετοχή 25%. Αυτό σημαίνει περίπου δαπάνη των οικογενειών 60 ευρώ για τις τρεις δόσεις που απαιτούνται.
Το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου τύπου Β που δεν εντάχθηκε στο Εθνικό Πρόγραμμα, οι δύο δόσεις του κοστίζουν 220 ευρώ περίπου. Επίσης, πρέπει να υπολογιστεί η δαπάνη των 10 ευρώ για κάθε εμβολιασμό που πραγματοποιείται στα ιδιωτικά ιατρεία καθώς και τα έξοδα μετακίνησης των οικογενειών, ιδιαίτερα από τις απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές όπου δεν υπάρχουν δημόσιες μονάδες και πολλές φορές ούτε και ιδιώτες αυτοαπασχολούμενοι γιατροί.
Ωστόσο, η διαδικασία που απαιτεί τη συνταγογράφηση του εμβολίου από γιατρό, την προμήθειά του από τους γονείς, την προσκόμισή του στο γιατρό για τη διενέργειά του και την πληρωμή της επίσκεψης είναι εμπόδιο στο μαζικό γενικό εμβολιασμό όχι μόνο για γραφειοκρατικούς λόγους αλλά και για οικονομικούς σε ανέργους ή οικογένειες χαμηλών εισοδημάτων. Αλλο ένα εμπόδιο είναι η κατάργηση κρατικών δομών και υπηρεσιών, όπως το ΠΙΚΠΑ, και η ανεπαρκής ανάπτυξη παρόμοιων που να μπορούν να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερες συνθήκες που υπάρχουν σε τμήματα του πληθυσμού, όπως οι Ρομά, οι πρόσφυγες - μετανάστες, οι άστεγοι, άτομα και οικογένειες με οριακή νοητική ικανότητα.
Η μετακίνηση της χρηματοδότησης των εμβολίων από το κράτος στα ασφαλιστικά ταμεία, τα έσοδα των οποίων προέρχονται κυρίως από τους εργαζόμενους, δείχνει την κατεύθυνση να περιοριστεί η κρατική ευθύνη για τους εμβολιασμούς. Μάλιστα, σε συνθήκες υποχρηματοδότησης των ασφαλιστικών ταμείων από το κράτος και το κεφάλαιο προκειμένου να καλυφθεί το «κόστος» των εμβολίων, υπάρχει το ενδεχόμενο αυστηροποίησης των κριτηρίων για τη μηδενική συμμετοχή των ασφαλισμένων στην αγορά των εμβολίων π.χ. εισοδηματικά και άλλα κριτήρια ή ακόμα και η περικοπή άλλων παροχών.

Πλαίσιο πάλης του κινήματος

Για την πλήρη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών στην πρόληψη, στην περίθαλψη απαιτείται ένας ριζικά διαφορετικός δρόμος ανάπτυξης, ο σοσιαλιστικός, που δεν αντιμετωπίζει τα εμβόλια και τα φάρμακα ως εμπορεύματα. Αυτό απαιτεί κοινωνικοποίηση των βασικών και συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής στη βιομηχανία εμβολίων και φαρμάκων. Ανάπτυξη ενιαίου κρατικού φορέα έρευνας, παραγωγής, εισαγωγής και διακίνησής τους με κριτήριο την καθολική και δωρεάν κάλυψη των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.
Αυτό που απαιτείται σήμερα είναι:

• Με ευθύνη του κράτους να εξασφαλιστεί η έγκαιρη, συνεχής και υπεύθυνη ενημέρωση των γονιών και συνολικά του πληθυσμού, σχετικά με τον εμβολιασμό, με τους εξειδικευμένους επιστήμονες και τους φορείς τους.
• Συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση των γιατρών και όλων των υγειονομικών σχετικά με τα εμβόλια.
• Καταγραφή, υποχρεωτική και δωρεάν εφαρμογή και παρακολούθηση των εμβολιαστικών αναγκών του πληθυσμού από τις κρατικές μονάδες Υγείας. Να σταματήσει ο εμβολιασμός να είναι ατομική ευθύνη.
• Εφοδιασμός των δημόσιων μονάδων Υγείας με επαρκή αριθμό όλων των εμβολίων με αποκλειστική ευθύνη και χρηματοδότηση του κράτους.
• Ανάπτυξη δημόσιων Κέντρων Υγείας με πλήρη εξοπλισμό και στελέχωση που θα καλύπτουν πανελλαδικά τις εμβολιαστικές ανάγκες όλου του πληθυσμού. Καμία απολύτως εμπλοκή των ΜΚΟ στους εμβολιασμούς.
• Κινητές μονάδες για τον εμβολιασμό κοινωνικών ομάδων όπως πρόσφυγες - μετανάστες, Ρομά, ηλικιωμένοι, ΑμεΑ, κ.λπ.
• Ενταξη στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού όλων των εμβολίων που είναι επιστημονικά αποδεδειγμένα ασφαλή και αποτελεσματικά. Να παρέχονται σε όλους δωρεάν, με αυστηρά και μόνο επιστημονικά κριτήρια.
• Η αποζημίωση όλων των εμβολίων να γίνεται με δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού και όχι των ασφαλιστικών ταμείων.

Γιώτα ΚΑΤΣΙΡΟΥΜΠΑ
Νοσηλεύτρια, συνεργάτης του Τμήματος Υγείας - Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ

rizospastis