Σαν σήμερα 28 Μαρτίου...

28/03/1868

Γεννιέται ο Μαξίμ Γκόρκι (πραγματικό όνομα Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πεσκόφ). Ο Γκόρκι, προλετάριος κι ο ίδιος, πάλεψε για την επιβίωσή του και μετέτρεψε αυτή τη μάχη του σε πραγματικό «σχολείο» που τον δίδαξε: «Την "ηθική των αφεντικών" την αντιπάθησα όσο και την "ηθική των...
δούλων". Μια τρίτη ηθική έβλεπα να διαμορφώνεται μέσα μου: Δίνε το χέρι σου σε όποιον σηκώνεται».
Η αντίληψη που διαμόρφωσε στο «πεζοδρόμιο» του βίου τον οδήγησε στο μαρξισμό, τον οποίο υπηρέτησε ως το θάνατό του τόσο μέσα από το έργο του όσο και μέσα από την ίδια του τη ζωή. Ο γραπτός λόγος για τον Γκόρκι ήταν το όπλο που αποκάλυπτε την άγρια εικόνα των προλεταρίων της εποχής του - μέσω των αισθητικών κανόνων του συγγραφικού ρεαλισμού - αλλά και την αναγκαιότητα του συνειδητού ξεσηκωμού των σκλάβων για την ανατροπή του εφιάλτη που βίωναν.
Μια συνειδητότητα που χαράζονταν και σφυρηλατούνταν στον καπιταλισμό στο δρόμο για την τελική έφοδο και την οικοδόμηση μιας κοινωνίας απαλλαγμένης από αφέντες και δούλους.

28/03/1871

Η Κομμούνα του Παρισιού. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας η κρατική εξουσία πέρασε, αν και για σύντομο χρονικό διάστημα, στα χέρια του προλεταριάτου, της πιο πρωτοπόρας, της μοναδικής μέχρι το τέλος επαναστατικής τάξης της καπιταλιστικής κοινωνίας.
Για τη συντριβή της, η αστική τάξη της Γαλλίας συμμάχησε ακόμα και με τον «εχθρό» της, τη Γερμανική αστική τάξη (με την οποία βρισκόταν σε πόλεμο), έτσι ώστε από κοινού να κατασφάξουν την εξεγερμένη εργατική τάξη του Παρισιού, που αποτελούσε τον πραγματικό εχθρό.
Η Κομμούνα που ίδρυσαν οι εργάτες του Παρισιού έζησε μόνον 72 μέρες, αλλά η σημασία της για τον παραπέρα απελευθερωτικό αγώνα της εργατικής τάξης ήταν τεράστια. «Το Παρίσι των εργατών με την Κομμούνα του θα γιορτάζεται πάντα σαν δοξασμένος προάγγελος μιας νέας κοινωνίας. Τους μάρτυρές της τους έχει κλείσει μέσα στη μεγάλη της καρδιά η εργατική τάξη. Τους εξολοθρευτές της τους κάρφωσε κιόλας η Ιστορία στον πάσσαλο της ατίμωσης απ' όπου δεν μπορούν να τους λυτρώσουν μήτε όλες οι προσευχές των παπάδων τους» (Καρλ Μαρξ, «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία»).

28/03/1926

Μέσα σε συνθήκες άγριας καταστολής του εργατικού κινήματος (δικτατορία Θεόδωρου Πάγκαλου) συνέρχεται το 3ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ.
Παρά την τρομοκρατία και την εξαγορά συνειδήσεων και παρά την απουσία των πιο δραστήριων και συνεπών εκπροσώπων της εργατικής τάξης (στην πλειοψηφία τους κομμουνιστές) που βρίσκονταν φυλακή ή εξορία, η πλειοψηφία των συνέδρων συνέχιζε να πρόσκειται στις ταξικές δυνάμεις.
Η δικτατορία (με τις ευλογίες και τη συνεργασία των ρεφορμιστών) επεμβαίνει ανοιχτά: συλλαμβάνει 110 αντιπροσώπους και τους κρατά έγκλειστους μέχρι τη λήξη των εργασιών του Συνεδρίου. Έτσι, οι ρεφορμιστές πετυχαίνουν να αποκτήσουν την «πλειοψηφία» στο Συνέδριο και να επικαθήσουν στην ηγεσία της ΓΣΕΕ (με ψήφους 179 έναντι 168 των ταξικών σωματείων). Κατόπιν η ΓΣΕΕ προσχωρεί στη ρεφορμιστική Διεθνή του Άμστερνταμ.

28/03/1933

Η Εργατική Βοήθεια υποβάλλει υπόμνημα στη Βουλή και στην κυβέρνηση για τη χορήγηση γενικής αμνηστίας στους αγωνιστές. Στο υπόμνημα αναφέρεται ότι 650 αγωνιστές βρίσκονται δεσμώτες στις φυλακές και 300 στις εξορίες.

28/03/1939

Τα φασιστικά στρατεύματα του Φράνκο μπαίνουν στη Μαδρίτη.

28/03/1950

Πεθαίνει ο Μητροπολίτης Χίου Ιωακείμ, που την περίοδο της Κατοχής συντάχθηκε με το ΕΑΜ. Για την στάση του αυτή, η Ιερά Σύνοδος τον καθαίρεσε από Μητροπολίτη διασύροντάς τον (όπως έκανε και με άλλους ιεράρχες που έλαβαν μέρος στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, όπως ο Κοζάνης Ιωακείμ, ο Ηλείας Αντώνιος, κ.α.)

28/03/1957

Αναγγέλλεται από τους Βρετανούς η απελευθέρωση του Μακαρίου από τις Σεϋχέλλες όπου κρατούνταν εξόριστος

28/03/1964

Πεθαίνει ο κομμουνιστής ποιητής Φώτης Αγγουλές. Γεννημένος στη Χίο ο Φ. Αγγουλές έρχεται σε επαφή με το κομμουνιστικό κίνημα από τις αρχές της δεκαετίας του 1930. Με την Κατοχή καταφεύγει στη Μέση Ανατολή, όπου τον Απρίλη του 1944 συλλαμβάνεται για την ΕΑΜική του δράση από τους Άγγλους και μαζί με άλλους κομμουνιστές κλείνεται σε φυλακή της Παλαιστίνης. Από κει, σε διάφορα στρατόπεδα και τέλος στο κολαστήριο του Ντεκαμερέ. Τέλη Νοεμβρίου του 1945 απελευθερώνεται και επιστρέφει στη Χίο (χωρίς τη γυναίκα του - δεν το επέτρεψαν οι Αγγλοι), όπου συνεχίζει να αγωνίζεται και να διώκεται.
Στις 10 Ιανουαρίου 1946 ο ταγματάρχης - διοικητής της Χωροφυλακής Χίου, Ντουβλάς Ελευθέριος, ενημερώνει εγγράφως το Γραφείο ΧΙ/Γ του Γενικού Επιτελείου Στρατού, ότι «ο Φώτης Αγγουλές (...) εδηλητηριάσθη ψυχικώς, διεστράφη πνευματικώς και επίστεψε εις τα ιδέας του κομμουνισμού. Κλεισθείς δε υπό των Συμμαχικών Δυνάμεων εις Ντεκαμερέ, ετελειοποίησε τας αντεθνικάς ιδέας του». Παρακάτω ο διοικητής ενημερώνει το ΓΕΣ ότι «εις τον εν λόγω ασπασθέντα τας κομμουνιστικάς ιδέας, επεδείχθη η συνήθης δήλωσις, συνταχθείσα συμφώνως προς τας σχετικάς διαταγάς». Και το έγγραφο καταλήγει: «Την υπογραφήν τής δηλώσεως ηρνήθη επιμόνως. Εκτοτε παρακολουθείται η δράσις του».
Με την ανάπτυξη της πάλης του Δημοκρατικού Στρατού, ο Αγγουλές τυπώνει έντυπα του ΔΣΕ κρυμμένος σε μια στέρνα στο Βατάδο. Εκεί μια μέρα του Μάρτη του 1948 συλλαμβάνεται, δικάζεται από στρατοδικείο και καταδικάζεται σε θάνατο. Ο Αγγουλές γλίτωσε την εκτέλεση χάρη στον ξεσηκωμό όλου του νησιού και διεθνείς διαμαρτυρίες. Δεσμώτης επί οκτώ χρόνια στα κολαστήρια Βούρλων, Μακρονήσου, Κεφαλονιάς, Αλικαρνασσού, Ιτζεδίν, του νοσοκομείου «Αγιος Παύλος» και Κέρκυρας, αποφυλακίστηκε βαριά άρρωστος το 1956. Επιστρέφει στη Χίο και «ζει» παρακολουθούμενος...
Συνέρχεται λίγο και γίνεται - επιτέλους - μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Κανείς δεν επιτρέπεται να του δώσει δουλειά. Ανέχεια και μοναξιά τον βασανίζουν. Το 1963 καταρρέει - σωματικά και ψυχολογικά - από μολυβδίαση. Δεν τρώει, δεν πίνει, δεν μιλά. Αρχές του 1964, με παρέμβαση του Σωματείου Τυπογράφων, του δίνεται μια ψωροσύνταξη. Στις 27 Μαρτίου παίρνει το καράβι «Κολοκοτρώνης», για Πειραιά. Ταξιδεύοντας στην τρίτη θέση ξεψυχά από πνευμονικό οίδημα. Στην τσέπη του βρέθηκαν μόνο 20 δραχμές. Αμέσως μετά το θάνατό του, ο Γιάννης Ρίτσος τον τιμά με ένα ποίημά του και ο Ανδρέας Καραντώνης ραδιοφωνικά. Ποιήματά του μεταφράστηκαν και εκδόθηκαν σε Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, Σοβιετική Ένωση, Βουλγαρία, κ.α.

28/03/1965

Ξεκινά το 1ο –ιδρυτικό- Συνέδριο της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη (28/3-1/4/1965)

28/03/1968

Εκατόν δέκα εφτά νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες και τεράστιες υλικές ζημιές είναι ο απολογισμός του τρομερού σεισμού, έντασης 8,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, που πλήττει την Αλάσκα με επίκεντρο την πρωτεύουσα Άνκορατζ.

28/03/1969

Ο ποιητής Γ. Σεφέρης με ανακοίνωση που μοίρασε στους ξένους δημοσιογράφους καταδικάζει το δικτατορικό καθεστώς της Χούντας.

902